Học nghề và việc làm đối với người khuyết tật (NKT) thường là việc luôn gặp khó khăn khi mà nền kinh tế đòi hỏi sự cạnh tranh cao. Những năm gần đây, cái nhìn của xã hội đã rộng mở hơn, NKT có được những ưu tiên nhất định trong việc học nghề và giải quyết việc làm từ các chương trình, dự án.
Mong muốn của người trong cuộc
Toàn tỉnh hiện có khoảng 40 nghìn NKT, cuộc sống của họ đối diện với vô vàn khó khăn, nhất là trong việc học chữ, học nghề và có việc làm. Theo khảo sát của ngành chức năng, có hơn 30% số NKT không biết chữ, hơn 50% học xong tiểu học. Điều này càng khiến NKT khó hòa nhập, học nghề và tìm việc làm. Ông Trương Tấn Bửu - Phó Chủ tịch Hội NKT tỉnh chia sẻ: “NKT rất khó học nghề và tìm kiếm việc làm. Vì thế, có được một nghề phù hợp là điều họ mong muốn nhiều nhất. Nhiều NKT tâm sự với tôi rằng, tuy có nhiều chính sách ưu tiên cho NKT học nghề, tìm việc, nhưng sự kỳ thị vẫn còn diễn ra trong xã hội, nên họ khó tìm việc làm dù cho đã học được nghề”.
Chính sách ưu tiên dành cho lao động là NKT thể hiện được trong Bộ luật Lao động, với riêng một mục 4, Chương XI. Trong đó nói rất rõ rằng lao động là NKT được Nhà nước bảo trợ quyền lao động, tự tạo việc làm của NKT. Đồng thời, NKT được ưu tiên làm những công việc phù hợp với sức khỏe, điều kiện của bản thân, tuyệt đối không làm việc độc hại, nặng nhọc, nguy hiểm. Và trong thực tế, đã có các đơn vị, doanh nghiệp tuyển dụng lao động là NKT, ưu tiên cho họ làm những công việc phù hợp khả năng, sức khỏe. Nhưng số được tuyển dụng vẫn còn rất nhỏ.
Ông Đặng Ngọc Bửu (Chi hội Thanh niên khuyết tật TP.Hội An) chia sẻ: “Chính sách ưu tiên cho NKT có đấy, nhưng thực tế rất khó áp dụng vì chủ doanh nghiệp vẫn còn e ngại. Trong chi hội của chúng tôi, ai cũng mong muốn được học nghề, có việc làm, để không phụ thuộc gia đình, không trở thành gánh nặng, có thể hòa nhập với cộng đồng. Đó là mong muốn rất thiết tha!”.
Cơ hội việc làm
Ông Nguyễn Huy – Trưởng phòng Bảo trợ xã hội (Sở LĐ-TB&XH tỉnh) cho biết: “Những năm gần đây, Nhà nước đã có nhiều chính sách ưu tiên về học nghề, việc làm cho NKT. Chẳng hạn trong đào tạo nghề cho lao động nông thôn, NKT là đối tượng được ưu tiên, học miễn phí và hỗ trợ thêm chi phí ăn ở, đi lại, được giới thiệu việc làm sau học nghề. Nhiều dự án của các tổ chức quốc tế cũng đã đến được với NKT. Vấn đề là ngoài sự giúp đỡ hỗ trợ từ dự án hay cơ quan chức năng, bản thân NKT phải phấn đấu, cố gắng học tập và hòa nhập với cộng đồng”.
Điển hình, có thể kể đến dự án “Hỗ trợ NKT hòa nhập cộng đồng” của 2 tổ chức quốc tế Cứu trợ phát triển và Quan tâm thế giới, được thực hiện từ năm 2008. Dự án này được thực hiện tại các địa phương Duy Xuyên, Hiệp Đức, Hội An, giúp cho gần 1.000 thanh niên khuyết tật được học nghề. Trong số đó đã có gần 400 người có được việc làm ổn định đến thời điểm hiện nay. Hay dự án đang được triển khai của tổ chức APHEDA (Úc) mang tên “Việc làm bền vững và tăng cường vị thế cho NKT trong cộng đồng”, thực hiện đến năm 2015. Dự án này tăng cường và mở rộng mạng lưới tổ chức dựa vào cộng đồng hỗ trợ NKT trên địa bàn tỉnh; giảm nghèo, giảm sự cô lập và tăng cường hòa nhập cộng đồng đối với NKT thông qua các hoạt động như hỗ trợ dạy nghề, cho vay vốn, hướng dẫn kinh doanh nhỏ, tập huấn các kỹ năng cần thiết...
Mới đây, dự án “Đào tạo công nghệ thông tin cho người khuyết tật” (ITTP) do trường Đại học Đông Á phối hợp với Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và tổ chức Catholic Relief Services (CRS) tài trợ 100% kinh phí thực hiện (gần 9 tỷ đồng) đã được khởi động tại Quảng Nam. Bà Dương Thị Thùy Trâm, phụ trách dự án, cho biết: “NKT khi đăng ký học nghề, được hỗ trợ 100% chi phí học tập, được cấp học bổng khuyến khích học tập, hỗ trợ chi phí sinh hoạt, ăn ở, đi lại. Tại Quảng Nam, ITTP sẽ đào tạo khoảng 100 học viên trong 3 khóa, từ nay đến hết tháng 8.2014. Chúng tôi mong sẽ tạo được cơ hội cho NKT trong việc học nghề và có việc làm”. Trong buổi tọa đàm giới thiệu dự án, ITTP đã ký kết biên bản ghi nhớ tuyển dụng với 2 đơn vị là Trung tâm Đào tạo lập trình viên quốc tế Softech Aptech và Trung tâm Công nghệ thông tin & truyền thông Quảng Nam. Trước đó, ITTP cũng đã ký kết việc làm cho NKT với 2 đơn vị khác là Công ty TNHH Funkoi và Công ty CP iNET.
DIỄM LỆ (Báo Quảng Nam)